زبان‌های در خطر ایران

مطابق گزارش #یونسکو، دو زبان ایرانی کاملا از بین رفته است و پنج زبان را دیگر کسی استفاده نمی کند و ۲۴ زبان در ایران در حال فراموشی و انقراض می باشند.

جنگ قدرت در عرصه سیاست و مناسبات جهانی وجه‌ای دارد که کمتر به آن توجه می‌شود؛ زبان قدرت ‌می‌آورد و قدرت موجب حفظ یا نابودی یک زبان می‌شود. جهان امروز ما جهان انقراض‌هاست. نه فقط انقراض گونه‌های جانوری و زیستی، که انقراض گونه‌های متنوع زبانی و فرهنگی. زبان‌ها همواره در حال نابودی، تغییر شکل، و تولد بوده‌اند، اما امروز این مسیر تقریبا یک‌طرفه شده؛ زبان‌ها یکی پس از دیگری می‌میرند و اما به ندرت زبانی جدید متولد می‌شود.

بنا به اطلاعات سایت #اتنولوگ، ۷۶ زبان زنده در ایران وجود دارد. از این میان ۵ زبان نهادینه شده‎اند یعنی نه فقط در خانه بلکه در نهادهای اجتماعی (مدارس، دانشگاه‎ها، ادارات، رسانه‎های جمعی) از این زبان‎ها استفاده می‎شود. این ۵ زبان عبارتند از: فارسی، ترکی، کردی، ارمنی و گیلکی. ۸ زبان دیگر در حال پیشرفت‌اند و در جوامع خود برای تقویت آنها کار می‎شود (پشتو، ترکمن، بلوچی، تالشی و…). ۲۷ زبان هنوز گویشوران زیادی دارند و کاملاً زنده‎اند اما فعالیتی برای پیشرفت آنها انجام نمی‏‌شود (بختیاری، دزفولی، لکی، لاری و…)، ۳۱ زبان در خطرند، به این معنی که احتمالاً به نسل‏های جوان‎تر منتقل نمی‎شوند و ۵ زبان رو به مرگ‌اند، یعنی فقط تعداد کمی گویشور مسن دارند.

از زبان‎های ایران که در وضعیت اضطراری رو به انقراض‌اند، می‏‌توان به این زبان‎ها اشاره کرد: بشاکردی، دری کرمانی، #گبری (دری زرتشتی)، #گالشی (در گیلان)، #سنایا (زبان آشوریان سنندج)، #خویینی (در زنجان)، #مندایی جدید (زبان صائبین خوزستان)، کُرُشی (در استان فارس). این زبان‌ها بین صد تا کمتر از هزار گویشور دارند و به زودی منقرض می‏‌شوند (مگر اینکه رویدادی سیاسی، فرهنگی یا آموزشی رخ بدهد و گویشوران جدید در این زبانها آموزش بینند). ده‌ها زبان دیگر نیز در خطر انقراضند ولی فعلاً گویشوران زیادی دارند. اما تا چند دهۀ دیگر به وضعیت گروه اول دچار می‏ شوند.