محمد بشرا، گیلان پژوه و استاد ادبیات گیلکی معتقد است، فرآیند رو به فراموشی رفتن زبان مادری گیلکی از زمانی آغاز شد که خانواده ها تصور کردند اگر به فرزندان شان گیلکی یاد بدهند، مورد تمسخر قرار می گیرند؛ از این رو نامطلوب شدن گیلکی حرف زدن باعث پرهیز پدر و مادرها ازآموختن این زبان به فرزندان شان ودر نتیجه فراموش شدن تدریجی واژگان آن شده است.
او با بیان اینکه نخستین زبانی که کودک سخن گفتن با آن را یاد می‌گیرد، زبان مادری است گفت : عموما زبان ، از والدین به ویژه از مادر به فرزندان انتقال می یابد اما از آنجا که بیشتر مادران امروزی گیلان، نسلی هستند که از کودکی فارسی صحبت کرده اند بنابر این از همان آغاز با فرزندان خود فارسی صحبت می کنند و باید گفت زبان مادری بسیاری از کودکان امروزی گیلان ، گیلکی نیست و این زبان، تقریبا کارکرد خود را به عنوان "زبان مادری" از دست داده است.
محمد بشرا در تشریح بیشتر این موضوع گفت: زبان مادری در گیلان بیشتر برای میانسالان و افراد مسن مصداق پیدا می کند چرا که آنان از والدین شان ، گیلکی را آموخته اند و حرف می زنند و با از بین رفتن این نسل، معلوم نیست چگونه باید چراغ هویت ادبیات شفاهی گیلکی را روشن نگاه داشت.
این استاد ادبیات گیلکی در خصوص "گویش" و یا "زبان" بودن گیلکی گفت: با توجه به دایره واژگان وسیع و قواعد دستوری که برای گیلکی به کار گرفته می شود و از طرفی وجود انواع گویش های گیلکی در مناطق مختلف این استان، گیلکی یک زبان است و گویش های مختلفی چون گیلکی رشتی، گیلکی شرقی و غربی و گیلکی رودباری دارد.
این پژوهشگر که بیش از 20 کتاب در زمینه فرهنگ گیلان و زبان گیلکی منتشر کرده می گوید : نگاه لوده ومضحک سینمای ایران و برخی برنامه های رادیو وتلویزیون به گویش گیلکی به ویژه پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، درپایین آمدن تشخص عمومی این زبان و در نتیجه کاهش استقبال عمومی از آن بسیار موثربوده است.
محمد بشرا افزود : ادامه روند اصرار گیلانی ها برای گیلکی نیآموختن به فرزندان شان، باعث از دست رفتن واژگان اصیل وساختار دستوری زبان گیلکی می شود و ضربه مهلکی به این زبان تاریخی وارد می کند و اگر زبان یک قوم از بین رود، حافظه شفاهی و نشانه های فرهنگی آنها هم کم کم رنگ خواهد باخت.
Comments