اصل 15 قانون اساسی
- endofmonolingualis
- Apr 15, 2021
- 2 min read
اصل پانزدهم: زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
گاه قرائت‌هایی از اصل ۱۵ قانون می‌شود که کاملا بی‌اساس است. متاسفانه بعضی‌ها، تفاسیر و استنباط‌های غلطی از این اصل دارند. برخی اعلام می‌کنند اصل ۱۵ قانون به معنای آموزش زبان مادری نیست، بلکه منظور از آن، آزادی برای یادگرفتن زبان اقوام در خانه است! این در حالی است که این اصل صراحتا از تدریس زبان مادری نه در خانه که در مدرسه (با هزینه و در درون نظام آموزشی کشور) سخن می‌گوید.
دکتر ستار عزیزی، استاد حقوق دانشگاه بوعلی‌سینا در خصوص اصل ۱۵ قانون اساسی می گوید: البته برخلاف عده‌ای که معتقدند اصل ۱۵ قانون اساسی به معنای «تدریس یا آموزش به زبان مادری» است بنده معتقدم از این اصل تنها می‌توان «آموزش زبان مادری» را استخراج کرد.به عبارت دیگر اقوام براساس این قانون، تنها حق دارند که زبان و ادبیات آنها آموزش داده شود اما تدریس دروسی مثل فیزیک، شیمی و... به زبان رسمی انجام می‌شود. ولی نکته مهمی که باید تاکید کنم مربوط به زمان نگارش این اصل است. اصل ۱۵ قانون اساسی در زمان نگارش این قانون (سال 1358) نسبت به زمان خود مترقی بوده است اما از آن زمان تاکنون، در حوزه حقوق زبانی، پیشرفت‌ها و تحولات عظیمی صورت گرفته و امروزه باید «حق‌تدریس به زبان مادری» را نیز جزو حقوق اقوام تلقی کرد که باید در کشور ما نیز، فکری برای آن کرد. با این حال به عنوان یک حقوقدان نمی‌توانم تفسیری برای اصل ۱۵ قایل شوم که خارج از منطق آن اصل است.
Comments