محمود افشار یزدی، دولتمرد عصر رضاشاه، محمود افشار یزدی، بنیان‌گذار اندیشه پان‌ایرانیسم، در مطلبی تحت عنوان یگانگي ايرانيان و زبان فارسي که سال ۱۳۷۷ در مجله آينده به چاپ رسید در خصوص ضرورت نابودی زبان ترکی در ایران نوشت: «اگر مردم آذربايجان توانستند روزنامه های تُركي را به آسانی بخوانند و به تُركی چيز بنويسند و شعر بگويند، ديگر چه نيازی به فارسی خواهند داشت؟ ... می خواهم آموزش فارسی را اجباری و مجانی و عمومی نمايند و وسائل اين كار را فراهم آورند ... برای من ترديدی نيست كه بی هيچ زحمت و دردسری براي هيچ كس و مخالفتی از هيچ كجا، به مقصود خواهيم رسيد، بی آنكه آذربايجانی ها احساس كرده باشند، بعد از پنجاه سال، به زبان فارسی ... صحبت خواهند كرد. ... بايد حتما اين كار به دست خود آذربايجانی ها صورت گيرد ... مطلب از دو حال خارج نيست: يا آذربايجانی، ايرانی هست، يا نيست. اگر هست، تُرك نمی تواند باشد (!!!!) ..... آذربايجانيان بـايد خودشـان پيشقـدم شده و زبان ملی خود (!؟) را رواج دهند تا كم كم تُركي كه خارجی است (!!!)، برود».
افشار یزدی، زبان ترکی را خنجری زهرآگین می‌داند که در قلب کشور ما فرو رفته و سایه هولناک خود را نه تنها در آذربایجان و زنجان، که در قزوین و همدان و سیاه‌چادرهای ایلات قشقایی نیز افکنده و دهان خود را برای بلعیدن باز کرده است. ایشان گفته که مردم یک ملت می‌بایست با یکدیگر یگانگی داشته باشند و از ادبیات و لباس و اخلاق و عادات مشترک استفاده کنند. در ادامه نیز اضافه کرده که این تفاوت‌ها باید «به هر قیمتی که باشد» رفع شود. نامبرده در پاسخ این اعتراض که کشورهای سوئیس و بلژیک نیز کشورهای چند زبانه اما توأم با تفاهم هستند، پاسخ داده که در آنجاها نیز تعدد زبان نقص بزرگ ملیت آنهاست و خطرهایی در بر دارد.
آقای افشار ادامه می‌دهد که ضروری است فرهنگ و زبان فارسی «بطور اجباری» در تمامی شهرها و دهات و ایلات ترک‌زبان رایج شود و ملت از حیث زبان و لباس و دیگر جهات یک‌شکل شود و همگان را به تمام معنا «ایرانی» کرد. ایشان حتی اعتراض دارد که دو نفر آذربایجانی چرا در تهران به زبان ترکی با یکدیگر صحبت می‌کنند.
